تجهیزات و اصطلاحات پرکاربرد در شبکه FTTH
شبکه FTTH (Fiber To The Home) پیشرفتهترین فناوری ارائه اینترنت پرسرعت و خدمات دادهای، صوتی و تصویری مستقیم به منازل و سازمانهاست. این شبکه بر پایه فیبر نوری طراحی شده و از تجهیزات متنوعی تشکیل شده است که عملکرد پایدار و کیفیت بالای سرویس را تضمین میکنند. در ادامه، مهمترین تجهیزات و اصطلاحات FTTH به صورت تخصصی و کاربردی معرفی شدهاند.
1. OLT (Optical Line Terminal)
OLT دستگاه مرکزی شبکه FTTH در مرکز مخابراتی است که مدیریت جریان دادهها و سیگنالهای کاربران نهایی را بر عهده دارد. این دستگاه سیگنالهای الکتریکی را به نوری تبدیل کرده و امکان ارائه اینترنت، VoIP و IPTV را فراهم میکند. پارامترهای مهم شامل تعداد پورت PON، پهنای باند و قابلیت مدیریت چندین ONT است.
2. اسپلیتر فیبر نوری (Fiber Splitter)
اسپلیتر سیگنال نوری را بین چندین شاخه تقسیم میکند تا یک OLT بتواند چندین ONT را پوشش دهد. نسبتهای تقسیم رایج شامل 1:16، 1:32 و 1:64 است. تکنولوژی ساخت اسپلیترها PLC یا FBT بوده و تلفات نوری (Insertion Loss) یکی از پارامترهای حیاتی در انتخاب آن است.
3. ONT/ONU (Optical Network Terminal/Unit)
ONT دستگاه نصبشده در منزل یا محل کار کاربر است که سیگنال نوری را به سیگنال الکتریکی تبدیل میکند. ONT امکان اتصال مودم، تلفن IP و تجهیزات داخلی شبکه را فراهم میآورد. پارامترهای کلیدی شامل نرخ داده Downstream/Upstream، پشتیبانی VoIP و IPTV است.
4. کابل پچ فیبر نوری (Fiber Patch Cord)
این کابل کوتاه برای اتصال تجهیزات شبکه به پچ پنلها استفاده میشود و دارای کانکتورهای LC، SC، FC یا ST است. کیفیت ساخت و تلفات نوری پایین (Insertion Loss ≤ 0.3dB) عملکرد شبکه را تضمین میکند.
5. کابل Drop فیبر نوری (Fiber Drop Cable)
کابل Drop مسیر فیبر بین اسپلیتر یا رک توزیع تا کاربر نهایی را ایجاد میکند. معمولاً 1 تا 4 فیبر دارد و از جنس مقاوم در برابر شرایط محیطی و UV ساخته میشود.
6. پچ پنل فیبر نوری (Fiber Patch Panel)
پچ پنل مرکز مدیریت کابلهای فیبر در رک یا OLT است. این پنلها سازماندهی، محافظت و امکان ترمیم سریع شبکه را فراهم میکنند. تعداد پورت و نوع کانکتورها (LC, SC) پارامترهای کلیدی هستند.
7. Optical Distribution Frame (ODF)
ODF وظیفه مدیریت، محافظت و مسیریابی کابلهای فیبر در مرکز مخابراتی و رکها را بر عهده دارد. این تجهیزات از آسیب به فیبر جلوگیری کرده و امکان اتصال سریع به اسپلیترها و پچ پنلها را فراهم میکنند.
8. Media Converter
مدیا کانورتر سیگنالها را بین فیبر نوری و اترنت مسی تبدیل میکند. این دستگاه به ویژه در نقاطی که تجهیزات کاربران با فیبر مستقیم سازگار نیست کاربرد دارد. پارامترهای کلیدی شامل سرعت انتقال (10/100/1000Mbps) و نوع فیبر (Single Mode/Multimode) است.
9. رک و تجهیزات جانبی (Rack & Accessories)
رکها و تجهیزات جانبی شامل داکتها، ترانکینگها و کابلکشها هستند که مدیریت کابلها و تجهیزات شبکه را آسان میکنند. نصب استاندارد رک به خنککنندگی و دسترسی سریع تجهیزات کمک میکند.
10. ابزارهای تست فیبر نوری (Optical Power Meter & Visual Fault Locator)
این ابزارها کیفیت شبکه FTTH را تضمین میکنند. Optical Power Meter شدت سیگنال و افت نوری را اندازهگیری میکند و VFL مسیر شکست یا قطعی فیبر را مشخص میکند. استفاده منظم از این ابزارها برای عملکرد پایدار شبکه حیاتی است.
11. جعبه توزیع نوری (Splitter Box & Termination Box)
این جعبهها محل نصب اسپلیترها و کابلهای Drop بوده و از آنها در برابر شرایط محیطی محافظت میکنند. نصب جعبهها معمولاً در فضای خارجی یا نزدیک ساختمانها انجام میشود و مقاومت در برابر آب و دما از ویژگیهای مهم آنهاست.
تجهیزات و اصطلاحات پرکاربرد در FTTH
1. OLT (Optical Line Terminal)
تعریف: دستگاه اصلی در مرکز مخابرات که سیگنالهای اینترنت را به نور تبدیل میکند.
وظیفه: مدیریت پهنای باند کاربران، تقسیم منابع و ارسال دادهها از طریق فیبر نوری.
کاربرد ساده: قلب شبکه FTTH که اینترنت را به خانهها میفرستد.
2. ONT / ONU (Optical Network Terminal / Unit)
تعریف: دستگاهی که سیگنال نوری را به الکترونیکی تبدیل کرده و اینترنت، تلفن و IPTV را به کاربران ارائه میدهد.
ویژگیها: چند پورت LAN، پشتیبانی از Wi-Fi و خدمات چندرسانهای.
کاربرد ساده: جعبهای در خانه شما که اینترنت و سرویسهای دیجیتال را آماده استفاده میکند.
3. فیبر نوری (Fiber Optic Cable)
انواع: Single-mode (برای فاصلههای طولانی)، Multi-mode (برای فاصلههای کوتاهتر).
ویژگیها: پهنای باند بالا، افت سیگنال کم، سرعت بسیار زیاد.
کاربرد ساده: خط انتقال سریع و پایدار اینترنت از مرکز تا کاربر.
4. Splitter
تعریف: تقسیمکننده سیگنال نوری که یک فیبر را بین چند کاربر تقسیم میکند.
نسبتهای رایج: 1:16 یا 1:32.
کاربرد ساده: جعبهای که اینترنت را بین خانهها توزیع میکند.
5. Patch Panel و Adapter
تعریف: تجهیزات پسیو برای سازماندهی و محافظت از فیبرها در مرکز مخابرات و ساختمانها.
وظیفه: اتصال منظم فیبرها، کاهش تداخل و حفاظت از شکستگی کابل.
کاربرد ساده: جعبه و رابطهای فیبر که کابلها را مرتب و محافظت میکنند.
6. Drop Cable
تعریف: فیبری که شبکه را از ناحیه توزیع یا FTB به خانه یا محل کار میآورد.
ویژگیها: انعطافپذیری، استحکام و سازگاری با نصب داخلی.
کاربرد ساده: کابل نهایی که اینترنت را مستقیم به خانه شما میرساند.
7. FTB (Fiber Termination Box)
تعریف: جعبه پایانی فیبر در ساختمان یا مجتمع برای اتصال Drop Cable به ONT.
وظیفه: حفاظت و سازماندهی فیبرها و تسهیل اتصال به تجهیزات کاربر.
کاربرد ساده: جعبه کوچک در ساختمان که فیبرها را به خانهها هدایت میکند.
8. تجهیزات پسیو (Passive Components)
شامل Adapter، Coupler، Splice Tray، PLC Splitter
ویژگیها: بدون برق کار میکنند، فقط مسیر نور را هدایت یا تقسیم میکنند.
کاربرد ساده: مسیر عبور اینترنت را به صورت امن و بدون افت کیفیت فراهم میکنند.
9. OTDR (Optical Time-Domain Reflectometer)
تعریف: ابزار تست کیفیت فیبر نوری و شناسایی نقاط آسیبدیده یا افت سیگنال.
کاربرد: بررسی شبکه و اطمینان از عملکرد صحیح مسیرهای فیبر.
کاربرد ساده: مثل پزشک شبکه که سلامت خطوط اینترنت را چک میکند.
10. Splitter Box / Distribution Frame
تعریف: محل نصب Splitterها و سازماندهی فیبرها در ناحیه توزیع.
وظیفه: اتصال فیبرهای اصلی به Drop Cableها برای خانهها و کاربران.
کاربرد ساده: ایستگاه توزیع اینترنت قبل از ورود به ساختمانها.
جمعبندی:
با استفاده از این تجهیزات و رعایت استانداردهای نصب و پیکربندی، شبکه FTTH شما قادر خواهد بود اینترنت پرسرعت، خدمات VoIP و IPTV را با کیفیت بالا و پایداری کامل به کاربران ارائه دهد. بهرهگیری از تجهیزات با کیفیت، پشتیبانی مستمر و تستهای دورهای، عملکرد شبکه و رضایت کاربران را تضمین میکند.
